Wojenne losy szkoły - lata 1939-1944

• • • 1939/40

      W październiku 1939 r. ponownie uruchomiono szkołę.

      Po aresztowaniu p. Czesława Gosa, kierownictwo szkoły objął p. Paweł Markiewicz.

      Szkoła liczy 182 uczniów.

      Do grona nauczycielskiego dołączają: p. Wasilewska, p. E. Martynowska, p. Gibas.

      Zgodnie z zarządzeniem Urzędu Generał – Gubernatorskiego, wycofano ze szkoły zajęcia historii i geografii Europy.

      Od 2 grudnia 1939 r. Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego zaleca wprowadzenie w szkole języka niemieckiego. Naucza go p. Gibas, wysiedlony z Bydgoszczy.

      1 marca 1940 r. p. Paweł Markiewicz zostaje przeniesiony do szkoły w Karasicy, a obowiązki kierownika obejmuje p. Jan Kopeć, wysiedlony z Inowrocławia.

      Pani Martynowska zostaje przeniesiona do szkoły w Karasicy, a jej miejsce zajmuje p. Piotr Mitręga z Karasicy (do sierpnia 1940 r.).

      W czasie walk na tutejszym terenie, jeden z poległych żołnierzy – Stanisław Kulak z Nowego Tomyśla, zostaje pochowany w ogrodzie szkolnym. Jego ciało, wraz z ciałami ponad 40 innych żołnierzy, wiosną 1940 roku, zostaje przeniesione na cmentarz w Waliszewie.

      1940/41

      W szkole uczy się 204 uczniów.

      W miejsce zaginionego nauczyciela p. Mitręgi, stanowisko nauczyciela obejmuje ponownie p. Kazimierz Foks.

      Pan Foks zostaje wybrany na opiekuna sklepiku szkolnego.

      Na podstawie zarządzenia Wydziału Szkolnictwa przy Urzędzie Pana Szefa Dystryktu Warszawskiego, wszyscy nauczyciele zostają zobligowani do przyswojenia języka niemieckiego w mowie i piśmie.

      W dziennikach lekcyjnych tematy zajęć wpisuje się w językach niemieckim i polskim.

      14 listopada 1941 r. szkoła zgłasza współpracę w hodowli jedwabników.

      28 lutego 1941 r. w Wydziale Szkolnym w Łowiczu odbywa się konferencja w sprawie hodowli jedwabników, w której uczestniczą popowscy nauczyciele. 12 czerwca 1941 r. do naszej placówki prosto z Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabników z Milanowa pod Warszawą  dotarły jaja jedwabników. Posadzono 177 drzew morwowych. W Kronice podano konkretne dane dotyczące zbiorów.

      

      Klasy starsze podjęły się zbiórki ziół leczniczych oraz owoców leśnych (chaber, dziewanna, dziurawiec, bratek, lipa, skrzyp, jałowiec, jagody, bez, maliny).

      1941/42

      5 września 1941 r. do „Rolnika” w Łowiczu dostarczono zioła zebrane przez uczniów szkoły w Popowie, głównie kwiat rumianku, suszone liście brzozy, tatarak, mniszek lekarski o łącznej wadze ponad 5 kg.

      3 listopada 1941 r. w budynku naszej szkoły zostaje otwarta Publiczna Zawodowa Szkoła Rolnicza. 15 uczniów z tutejszego rejonu otrzymało wezwania (w języku niemieckim) do uczęszczania do wspomnianej placówki. Nauka odbywała się 2 razy w tygodniu po 2 godziny, popołudniami w poniedziałki i czwartki. Religii uczyła p. Wasilewska, korespondencji p. Kopeć, a rachunków z geometrią p. Foks.

      

      

      

      16 listopada 1941 r. odbyło się w szkole badanie stanu zdrowia uczniów. Lekarz Ubezpieczalni Społecznej Głowno dr Arcimowicz przebadał 140 dzieci.

      W listopadzie 1941 r. p. Kopeć otrzymał nominację na stałego kierownika szkoły powszechnej w Popowie Lubiankowskim.

      W drugiej połowie grudnia 1941 r. do Popowa przywiezionych zostaje z Warszawy 30 dzieci w wieku szkolnym, głównie z rodzin robotniczych. Umieszczone zostają u zamożniejszych gospodarzy, z zaleceniami odżywienia i nabrania sił.

      Zgodnie z Zarządzeniem władz szkolnych (Okólnik 1 z dn. 12.11.1941 r.) od uczniów szkoły rolniczej pobiera się opłaty wpisowe na zakup pomocy naukowych. Pokwitowania wniesionych opłat wydaje się tylko w języku niemieckim.

      

      

      Na podstawie pisma Rządu Generalnego Gubernatorstwa Urząd Statystyczny mianuje wszystkich nauczycieli gminy Lubianków rachmistrzami spisowymi gromad rejonu szkolnego w celu przeprowadzenia spisu zwierząt. Spisu dokonano już w grudniu 1941 r.

      Dla uczniów szkoły rolniczej zaprenumerowano tygodnik „Rolnik” wydawany w Krakowie. W I kwartale 1942 r. czasopismo zakupili uczniowie: Mateja, Gudaj, Dębski, Wasiak, Obarek, Kałuża, Flisiak, Szadkowski, Parys. Zakupiono również nowe pozycje książkowe, które zasiliły szkolną bibliotekę.

      

       

       

       

       

       

      Klasa 4, rok szkolny 1941/42

      Od lewej Alojzy Jarota, Jerzy Bereżewski,
      Stefania Stefańska, Danuta Gawrysiak (Pakuła)

      29 stycznia 1942 r. w budynku szkoły rozpoczyna się kurs rolniczy dla starszych gospodarzy. Uczestniczą w nim: Stanisław Piestrzeniewicz, Władysław Jóźwiak, Jan Łuczak, Jan Siedlecki, Feliks Kłos, Jan Matejczyk, Stanisław Szymczak, Aleksy Jarota, Michał Perzyński, Antoni Kotus, Józef Chorążka, Jan Jóźwiak, Bolesław Paliński, Stefan Kosielski – gospodarze z gromady Karnków – Popówek. Zajęcia odbywają się w czwartki w godz. 14.00 – 17.00. Pan Gibas uczy rolnictwa i rachunkowości gospodarczej, student p. Adam Kuźmiński – porad prawnych, lekarskich, weterynaryjnych. Pan Kopeć - tymczasowy kierownik szkoły rolniczej przy szkole powszechnej w Popowie uczy zielarstwa i korespondencji. Na dzień 29 stycznia 1942 r. szkoła rolnicza liczy 36 uczniów. Od 1 lutego 1942 r. do placówki zostaje przydzielony specjalista nauk rolniczych p. Jerzy Krautforst – inżynier rolny, absolwent wydziału Rolniczego Uniwersytetu Poznańskiego.

      W marcu 1942 r. rozpoczyna się akcja dożywiania. Tutejsza szkoła otrzymuje z Gminnego Komitetu Opiekuńczego prowiant celem uruchomienia kuchni szkolnej. Mieści się ona w mieszkaniu szkolnego woźnego (w budynku szkoły, na piętrze). Pobieranie posiłków odbywa się w godz. 10.50 – 11.10 w czasie przerwy międzylekcyjnej.

      Z dniem 1 lutego 1942 r. kierownikiem szkoły rolniczej zostaje inż. Krautforst.

      7 i 15 maja 1942 r. tutejsza ludność (od 1 do 50 roku życia) zostaje zaszczepiona przeciw tyfusowi brzusznemu. Szczepieniami, z polecenia lekarza powiatowego, zajmuje się dr Arcimowicz z Głowna.

      Od 1 sierpnia do 30 listopada 1942 r. na terenie Generalnej Guberni wprowadza się stan wyjątkowy. Straż Ogniowa pełni wartę dzienną ( 2 osobową) oraz nocną (9 osobową). Wartownia zostaje usytuowana na piętrze w sali nr 4. Miejscem obserwacyjnym jest dach budynku szkolnego.

      1942/43

      W pierwszych dniach września zostają utworzone Komisje Zdrowia. Każda gromada posiada własną Komisję, w skład której wchodzą: sołtys, nauczyciel i gospodyni wiejska. Zadaniem Komisji Zdrowia to badanie stanu higienicznego każdej rodziny w gromadzie. W gromadzie Popów w skład Komisji wchodzą: kierownik szkoły p. Kopeć, sołtys Jan Marciniak oraz p. Matyjasik – żona miejscowego rolnika.

      29 listopada 1942 r. silna wichura niszczy dach  na budynku szkoły, pękają również sufity klas na piętrze.

      W dniach 17 i 22 kwietnia 1942 r. zaszczepiono ponad 600 osób w wieku 8 – 55 lat przeciw tyfusowi brzusznemu.

      15 sierpnia 1943 r. odbyło się „zebranie obywateli rejonu szkolnego w celu utworzenia komitetu do remontu szkoły” . Jednogłośnie wybrano: podwójta Stanisława Kłosa z Karnkowa, Marcina Piestrzeniewicza z Władysławowa, Władysława Rzeźnika z Popowa, Stanisława Skonecznego z Nowego Antoniewa, Józefa Bursiaka z Popówka Włościańskiego, kierownika szkoły p. Kopcia oraz sołtysów poszczególnych gromad obwodu szkolnego. Pod koniec sierpnia do szkoły dotarły materiały do naprawy dachu.

      Od lipca 1943 r. okoliczni mieszkańcy pełnią wartę przy torach kolejowych. Warty nocne pełnią  mężczyźni ze wsi położonych w obrębie 10 km od torów kolejowych (po 3 osoby).

      1943/44

      Zmienia się skład personelu nauczycielskiego. Pan Kazimierz Foks żeni się i na własną prośbę przenosi do jednoklasowej szkoły w Chlebowicach, gmina Łyszkowice.

      6 października 1943 r. płoną zagrody rolników Stolarczyka i Bursiaka z Popówka Włościańskiego. W akcji gaszenia pożaru wzięły udział 3 zastępy motorowe i 3 zastępy konne.

      W drugim półroczu roku szkolnego zmienia się struktura organizacyjna szkoły z cztero- na trzyklasową. Do szkoły uczęszcza 220 dzieci.

      Nauczyciela p. Gibasa zastępuje p. Ignacy Małecki, wysiedlony z powiatu wolsztyńskiego. Nauczyciel wraz z rodziną zajmuje salę nr 3 w budynku szkoły.

      14 kwietnia 1944 r. inspekcji budynku szkolnego dokonuje Landkomisarz z Głowna. Kontrola miała ścisły związek z odbudową zniszczonego budynku.

      19 kwietnia tego samego roku szkołę wizytował Inspektor Szkolny p. Kwiatkowski z Łowicza.